Elon Musk – O άνθρωπος που θέλει να ξαναγράψει το μέλλον

Μια διαδρομή που ξεκινά σε μια ήσυχη γειτονιά της Νότιας Αφρικής και εξελίσσεται σε μία από τις πιο επιδραστικές ιστορίες του 21ου αιώνα. Μια αφήγηση που διασχίζει startups, πυραύλους, crypto, γεωπολιτική και πολιτισμικά σύνορα, με πρωταγωνιστή έναν άνθρωπο που σπάνια αφήνει τον κόσμο αδιάφορο.

Στο Face to Face, το xplaygr.com παρουσιάζει τους δημιουργούς, τους ηγέτες και τους οραματιστές της βιομηχανίας για να φωτίσει τις ιστορίες, τα κίνητρα και τις στιγμές που τους καθόρισαν.

Κάθε κείμενο είναι μια συνάντηση. Μια ματιά πίσω από την επιτυχία. Ένα βλέμμα πρόσωπο με πρόσωπο με όσους διαμόρφωσαν τον σύγχρονο πολιτισμό του gaming, της τεχνολογίας, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Από την Πρετόρια στη Silicon Valley

Ο Elon Reeve Musk γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου 1971 στην Πρετόρια της Νότιας Αφρικής. Από μικρός έδειξε έντονη περιέργεια και εμμονή με την τεχνολογία, περνώντας ώρες διαβάζοντας εγκυκλοπαίδειες και μαθαίνοντας προγραμματισμό μόνος του. Στα 12 του πούλησε τον κώδικα ενός παιχνιδιού με τίτλο Blastar σε περιοδικό πληροφορικής.

Στα 17 του μετακόμισε στον Καναδά, απέφυγε τη στρατιωτική θητεία και ξεκίνησε σπουδές στο Queen’s University, πριν μεταπηδήσει στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, όπου ολοκλήρωσε πτυχία σε Φυσική και Οικονομικά. Το 1995 ξεκίνησε διδακτορικό στο Stanford, αλλά το εγκατέλειψε μετά από δύο ημέρες για να βουτήξει στην πρώτη μεγάλη έκρηξη του διαδικτύου. Ήταν η εποχή των startups που έβαζαν τα θεμέλια της Silicon Valley.

Το 1995 ίδρυσε μαζί με τον αδερφό του Kimbal τη Zip2, μια εταιρεία που παρείχε online οδηγούς πόλεων και χάρτες για εφημερίδες. Η Zip2 εξαγοράστηκε το 1999 από την Compaq έναντι περίπου 307 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο Musk απέκτησε κεφάλαιο και αυτοπεποίθηση.

Ακολούθησε το X.com, ένα φιλόδοξο project για online τραπεζικές υπηρεσίες που συγχωνεύτηκε με την Confinity και μετεξελίχθηκε στο PayPal. Αν και απομακρύνθηκε από τη θέση του CEO λίγο πριν την εξαγορά, το 2002 η πώληση στο eBay έναντι 1,5 δισ. δολαρίων τον έκανε εκατομμυριούχο.

Αντί να επιλέξει την ασφάλεια, στράφηκε σε τρεις τομείς που τότε θεωρούνταν σχεδόν ουτοπικοί: διαστημικές εκτοξεύσεις, ηλεκτρικά οχήματα και ενεργειακές υποδομές.

Το 2002 ίδρυσε τη SpaceX με στόχο να μειώσει δραστικά το κόστος πρόσβασης στο διάστημα. Μετά από τρεις αποτυχημένες εκτοξεύσεις του Falcon 1, στις 28 Σεπτεμβρίου 2008 η τέταρτη προσπάθεια πετυχαίνει τροχιά — η πρώτη για ιδιωτικά χρηματοδοτούμενο πύραυλο υγρών καυσίμων. Δύο μήνες αργότερα η NASA της αναθέτει συμβόλαιο 1,6 δισ. δολαρίων για ανεφοδιασμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, σώζοντας την εταιρεία από βέβαιη κατάρρευση.

Την ίδια χρονιά, η Tesla βρισκόταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Με μια τελευταίας στιγμής χρηματοδότηση, διασώθηκε κυριολεκτικά τις ημέρες των Χριστουγέννων. Ήταν η χρονιά που ο Musk πέρασε από τον ρόλο του φιλόδοξου επιχειρηματία σε εκείνον του επιζώντα ενός διπλού επιχειρηματικού τυφώνα.

Η άνοδος της Tesla και η διαστημική επανάσταση

Το 2012 το Model S λανσάρεται και αλλάζει το αφήγημα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ταχύτητα, πολυτέλεια, αυτονομία: η Tesla αποδεικνύει ότι μπορεί να σταθεί απέναντι στους παραδοσιακούς κολοσσούς. Μέχρι το 2020 η εταιρεία έχει μετατραπεί από startup σε παγκόσμιο ηγέτη, οδηγώντας ολόκληρη τη βιομηχανία προς την ηλεκτροκίνηση.

Στο μεταξύ, η SpaceX εξελίσσει τον Falcon 9, πετυχαίνει το 2015 την πρώτη κάθετη προσγείωση πρώτου σταδίου και ανοίγει τον δρόμο για την επαναχρησιμοποίηση. Το πρόγραμμα Starlink ξεκινά το 2019, αναπτύσσοντας ένα τεράστιο δίκτυο δορυφόρων που μετατρέπει τη SpaceX σε παίκτη τηλεπικοινωνιών με γεωπολιτική βαρύτητα.

Το Starship, ο υπερπύραυλος που σχεδιάζεται για αποστολές σε φεγγάρι και Άρη, βρίσκεται σε εντατικές δοκιμές.

Crypto: Επιρροή με ένα tweet

Το 2021 η Tesla αγοράζει Bitcoin αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ανακοινώνει ότι θα δέχεται πληρωμές με το κρυπτονόμισμα. Τα tweets του Musk γίνονται ικανές μονάδες μεταβολής της αγοράς — ιδίως για το Dogecoin, το οποίο εκτοξεύεται σε τιμή μετά από τις δημόσιες αναφορές του. Η επίδρασή του στις crypto αγορές είναι άμεση και πρωτοφανής: σε διάστημα ωρών μπορούν να προκληθούν αυξομειώσεις αξίας δισεκατομμυρίων.

Για μερίδα της κοινότητας των κρυπτονομισμάτων γίνεται ένας απρόσμενος ήρωας της αποκέντρωσης. Για άλλους, ένας απρόβλεπτος παράγοντας που μετατρέπει τις αγορές σε θέατρο προσωπικών παρεμβάσεων.

Twitter, X και xAI

Τον Οκτώβριο του 2022 εξαγοράζει το Twitter έναντι 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μέσα σε λίγους μήνες απολύει χιλιάδες εργαζομένους, αλλάζει πολιτικές moderation και το 2023 μετονομάζει την πλατφόρμα σε X, με όραμα να τη μετατρέψει σε «εφαρμογή για τα πάντα».

Η πλατφόρμα γίνεται το βασικό κανάλι πολιτικών παρεμβάσεών του και χώρος έντονου ιδεολογικού ανταγωνισμού.

Το καλοκαίρι του 2023 ιδρύει την xAI, μια εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης που δηλώνει στόχο να «κατανοήσει την πραγματικότητα» και να ανταγωνιστεί OpenAI και Google. Την ίδια περίοδο, η Neuralink πραγματοποιεί το πρώτο ανθρώπινο εμφύτευμα (Ιανουάριος 2024), ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην αλληλεπίδραση ανθρώπου–μηχανής.

Πολιτική και δημόσιες παρεμβάσεις

Η σχέση του Musk με την πολιτική ξεκινά πριν τη δημοσιότητα των social media. Το 2016 διορίζεται από τον Donald Trump σε δύο συμβουλευτικά όργανα: το President’s Strategic and Policy Forum και το Manufacturing Jobs Initiative. Συμμετέχει σε κλειστές συναντήσεις στον Λευκό Οίκο μαζί με CEOs μεγάλων εταιρειών. Παραιτείται τον Ιούνιο του 2017 μετά την απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από τη Συμφωνία του Παρισιού, δηλώνοντας πως «η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική και η αποχώρηση δεν ωφελεί ούτε την Αμερική ούτε τον κόσμο».

Το 2022 και 2023 η παρουσία του στην πολιτική σκληραίνει. Μετακινείται προς μια πιο συντηρητική στάση, επικρίνει ανοιχτά τον Joe Biden, καταγγέλλει τη «woke κουλτούρα» της Silicon Valley και στηρίζει δημόσια τον Ron DeSantis στις προκριματικές των Ρεπουμπλικανών. Το Νοέμβριο του 2022 επαναφέρει τον λογαριασμό του Donald Trump στο Twitter μετά από δημοψήφισμα μεταξύ των χρηστών. Το καλοκαίρι του 2024, μετά την απόπειρα δολοφονίας του Trump, δηλώνει δημόσια ότι τον στηρίζει και εμφανίζεται σε προεκλογικές του εκδηλώσεις, σηματοδοτώντας μια σαφή πολιτική στοίχιση.

Στο διεθνές πεδίο, η χρήση του Starlink στην Ουκρανία από το 2022 υπήρξε καθοριστική για τη διατήρηση της επικοινωνίας των ουκρανικών δυνάμεων μετά τη ρωσική εισβολή. Ταυτόχρονα, ανέδειξε την πρωτόγνωρη ισχύ ενός ιδιώτη να επηρεάζει γεωπολιτικές ισορροπίες: όταν ανακοίνωσε ότι δεν θα καλύψει απεριόριστα τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, η Ουάσινγκτον χρειάστηκε να επέμβει για να διασφαλιστεί η συνέχιση της υπηρεσίας.

Ένα φαινόμενο σε εξέλιξη

Ο Elon Musk είναι ταυτόχρονα τεχνολόγος, επιχειρηματίας, πολιτικός παράγοντας και πολιτισμικό σύμβολο. Οι αποφάσεις του επηρεάζουν αγορές, γεωπολιτικές ισορροπίες και δημόσιο διάλογο σε παγκόσμιο επίπεδο. Για κάποιους είναι οραματιστής που κινεί την ιστορία προς τα εμπρός με ταχύτητες που κανείς άλλος δεν διαθέτει. Για άλλους, ένας απρόβλεπτος παράγοντας με υπερβολική επιρροή στα χέρια του.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ιστορία του δεν έχει ολοκληρωθεί.

Κάθε εταιρεία, κάθε εκτόξευση, κάθε tweet ανοίγει ένα καινούργιο κεφάλαιο σε μια αφήγηση που δεν σταματά να αλλάζει ρυθμό και πεδίο. Και κάπου ανάμεσα σε πυραύλους, κρυπτονομίσματα και πολιτικά threads, βρίσκεται ένας άνθρωπος που εξακολουθεί να βλέπει τον κόσμο σαν ένα τεράστιο πρόβλημα προς επίλυση.