Λεξικό κινηματογραφικών όρων

A

ADR (Automated Dialogue Replacement)

Επαναηχογράφηση διαλόγων σε στούντιο μετά τα γυρίσματα.

Agent

Εκπρόσωπος ηθοποιού/σκηνοθέτη που κλείνει συμφωνίες και ρόλους.

Ambient Sound

Φυσικοί ήχοι περιβάλλοντος σε σκηνή.

Angle

Η θέση/γωνία της κάμερας σε σχέση με το θέμα.

Animatic

Προκαταρκτικό storyboard σε μορφή video με προσωρινούς ήχους.

Antagonist

Ο αντίπαλος/αντίθετη δύναμη απέναντι στον πρωταγωνιστή.

Aspect Ratio

Αναλογία πλευρών κάδρου (16:9, 2.35:1 κ.λπ.).

Assembly Cut

Η πρώτη ακατέργαστη εκδοχή ταινίας πριν ξεκινήσει το λεπτομερές μοντάζ.

B

Backlot

Εξωτερικός χώρος στούντιο διαμορφωμένος σε δρόμους/τοποθεσίες.

Backstory

Η ιστορία των χαρακτήρων πριν τα γεγονότα της ταινίας.

Beat

Μικρή παύση/στιγμή που σηματοδοτεί αλλαγή έντασης ή συναισθήματος.

Behind the Scenes (BTS)

Υλικό από τα παρασκήνια των γυρισμάτων.

Blocking

Η ακριβής τοποθέτηση και κίνηση ηθοποιών μέσα στη σκηνή.

Boom Mic

Μακρύ μικρόφωνο σε κοντάρι για καθαρή λήψη ήχου.

B-Roll

Συμπληρωματικά πλάνα για μετάβαση ή ατμόσφαιρα.

C

Call Sheet

Έγγραφο με πρόγραμμα γυρισμάτων, ώρες, τοποθεσίες, σκηνές.

Cameo

Μικρή εμφάνιση γνωστού προσώπου σε ταινία.

Casting

Επιλογή ηθοποιών για ρόλους.

Casting Director

Υπεύθυνος/η για τη διαδικασία επιλογής ηθοποιών.

CGI

Computer-Generated Imagery — ψηφιακά εφέ/μοντέλα.

Chroma Key (Green Screen)

Τεχνική αντικατάστασης πράσινου/μπλε φόντου.

Cinematography

Η τέχνη της φωτογραφίας και του χειρισμού κάμερας σε ταινίες.

Close-Up (CU)

Κοντινό πλάνο στο πρόσωπο ή σε λεπτομέρεια.

Continuity

Συνέπεια λεπτομερειών μεταξύ λήψεων/σκηνών.

Crew

Το συνεργείο παραγωγής (φωτογράφοι, ηχολήπτες κ.λπ.).

D

Day Player

Ηθοποιός που εργάζεται μόνο για μία ημέρα.

Deep Focus

Τεχνική όπου όλα τα στοιχεία στο κάδρο είναι καθαρά και εστιασμένα.

Diegesis

Ο “κόσμος” της ιστορίας — ό,τι υπάρχει μέσα στη μυθοπλασία.

Director’s Cut

Έκδοση ταινίας όπως την επιθυμούσε ο σκηνοθέτης.

Dissolve

Μετάβαση όπου ένα πλάνο σβήνει και μπαίνει το επόμενο.

Dolly

Καροτσάκι κάμερας για ομαλές κινήσεις.

Dual Role

Όταν ένας ηθοποιός παίζει δύο χαρακτήρες στην ίδια ταινία.

E

Establishing Shot

Πλάνο που συστήνει την τοποθεσία μιας σκηνής.

Executive Producer

Ανώτερο στέλεχος που εξασφαλίζει χρηματοδότηση/οργάνωση.

Exposure

Η ποσότητα φωτός που δέχεται η κάμερα.

Extras

Κομπάρσοι που γεμίζουν το περιβάλλον της σκηνής.

Eye-Line Match

Μοντάζ που δείχνει τι κοιτάζει ένας χαρακτήρας.

F

Fade In / Fade Out

Ομαλή εισαγωγή ή εξαφάνιση εικόνας.

Final Cut

Η τελική εκδοχή της ταινίας πριν τη διανομή.

Flashback

Σκηνή από το παρελθόν της ιστορίας.

Foley

Τεχνητοί ήχοι (βήματα, υφάσματα) δημιουργημένοι στο στούντιο.

Frame

Ένα μεμονωμένο “καρέ” εικόνας ή το οπτικό κάδρο.

Framing

Η σύνθεση αντικειμένων/προσώπων μέσα στο κάδρο.

G

Gaffer

Ο επικεφαλής φωτισμού.

Grip

Τεχνικός μηχανισμών/εξοπλισμού κάμερας (dolly, cranes).

Greenlight

Η τελική έγκριση για να ξεκινήσει η παραγωγή.

Guerrilla Filmmaking

Γυρίσματα χωρίς άδειες, συχνά χαμηλού budget.

H

Handheld Shot

Πλάνο κάμερας στο χέρι με πιο “τραχιά” κίνηση.

Hero Shot

Έμφαση σε χαρακτήρα με επιβλητικό κάδρο.

High Concept

Ταινία με απλό, άμεσα κατανοητό κεντρικό concept.

Hollywood Ending

Προβλέψιμο, ευτυχισμένο τέλος.

I

Insert Shot

Κοντινό σε αντικείμενο με αφηγηματική σημασία.

Intercut

Μοντάζ που εναλλάσσει δύο παράλληλες σκηνές.

Indie Film

Ανεξάρτητη παραγωγή χωρίς μεγάλο studio.

In Media Res

Αφήγηση που ξεκινά “στη μέση” των γεγονότων.

J

J-Cut

Όταν ο ήχος της επόμενης σκηνής μπαίνει πριν το νέο πλάνο.

Jump Cut

Απότομη αλλαγή στο ίδιο κάδρο δημιουργώντας “άλμα” στο χρόνο.

Juxtaposition

Τοποθέτηση δύο διαφορετικών εικόνων για σύγκριση/νόημα.

K

Key Light

Το βασικό φως που φωτίζει το θέμα.

Kicker Light

Φως από πίσω που δημιουργεί λάμψη στις άκρες της φιγούρας.

Key Grip

Επικεφαλής όλων των grips στο set.

L

Location Scouting

Αναζήτηση τοποθεσιών για γυρίσματα.

Long Shot (LS)

Πλάνο που δείχνει ολόκληρη τη φιγούρα και το περιβάλλον.

Long Take / Oner

Πλάνο μεγάλης διάρκειας χωρίς κοψίματα.

Looping

Επανάληψη/ξαναηχογράφηση διαλόγων (ADR).

M

Macro Shot

Πολύ κοντινό πλάνο μικρών αντικειμένων.

Matte Painting

Ζωγραφιστό/ψηφιακό φόντο που αντικαθιστά πραγματική τοποθεσία.

Method Acting

Ηθοποιία όπου ο ηθοποιός “ζει” τον χαρακτήρα.

Montage

Συρραφή πλάνων για συμπύκνωση χρόνου/γεγονότων.

Mise-en-scène

Όλα όσα υπάρχουν μέσα στο κάδρο (σκηνικό, φως, αντικείμενα, ηθοποιοί).

N

Narration

Αφήγηση εκτός πλάνου (voice-over).

Negative Space

Κενός χώρος στο κάδρο που δημιουργεί συμβολισμό ή ένταση.

Noir Lighting

Στυλ με έντονες αντιθέσεις φωτός και σκιάς.

O

Over-the-Shoulder Shot (OTS)

Πλάνο πίσω από ώμο χαρακτήρα προς τον άλλον.

Overexposed

Πλάνο με υπερβολικό φως.

Overture

Μουσικό άνοιγμα πριν την έναρξη ταινίας.

P

POV Shot (Point of View)

Πλάνο από την οπτική γωνία ενός χαρακτήρα.

Pan

Περιστροφή κάμερας οριζόντια από σταθερό σημείο.

Pitch

Παρουσίαση ιδέας ταινίας σε studio/παραγωγούς.

Practical Effects

Φυσικά εφέ στο set (εκρήξεις, μακιγιάζ).

Producer

Υπεύθυνος για οργάνωση, οικονομικά και συνολικό project.

Protagonist

Κεντρικός ήρωας της αφήγησης.

Q

Queue

Σκηνές ή πλάνα που περιμένουν να μπουν στο μοντάζ.

Quote Shot

Πλάνο που ενισχύει συγκεκριμένη ατάκα/στιγμή.

R

Rack Focus

Μετατόπιση εστίασης από ένα αντικείμενο σε άλλο.

Reaction Shot

Πλάνο έκφρασης/αντίδρασης χαρακτήρα.

Release Window

Χρονοδιάγραμμα κυκλοφορίας (cinema, streaming, home video).

Reset

Επιστροφή σε αρχική θέση ηθοποιών/σκηνικού για νέα λήψη.

Reshoot

Επιπλέον γυρίσματα για διόρθωση σκηνών.

S

Scene

Μια ενότητα δράσης σε συγκεκριμένη τοποθεσία/χρόνο.

Score

Μουσική που γράφτηκε ειδικά για την ταινία.

Screenplay

Το σενάριο — διάλογοι, σκηνές, οδηγίες.

Screen Test

Δοκιμαστικό γύρισμα ηθοποιού.

Set

Χώρος γυρίσματος (στούντιο ή πραγματική τοποθεσία).

Shot List

Λίστα με τα πλάνα της ημέρας.

Soundtrack

Μουσική/τραγούδια που χρησιμοποιούνται στην ταινία.

Steadicam

Σύστημα σταθεροποίησης για ομαλές κινήσεις κάμερας.

Storyboard

Καρέ/σκίτσα που δείχνουν την ακολουθία των πλάνων.

T

Take

Κάθε προσπάθεια/εκτέλεση ενός πλάνου.

Telephoto Lens

Φακός μεγάλης εστιακής απόστασης με συμπίεση βάθους.

Three-Act Structure

Κλασικό μοντέλο αφήγησης με αρχή–μέση–τέλος.

Tracking Shot

Κίνηση κάμερας που ακολουθεί τον χαρακτήρα.

Treatment

Αναλυτική περιγραφή ιστορίας πριν τη συγγραφή σεναρίου.

U

Undercranking

Λήψη με μικρότερο frame rate για γρήγορη κίνηση.

Underexposed

Πλάνο με πολύ λίγο φως.

Upper Third

Τεχνική σύνθεσης όπου το θέμα τοποθετείται στο πάνω τρίτο του κάδρου.

V

VFX

Ψηφιακά οπτικά εφέ (εκρήξεις, ψηφιακά περιβάλλοντα).

Voice-Over (VO)

Αφήγηση ή σχόλιο εκτός κάδρου.

Visual Motif

Επαναλαμβανόμενο οπτικό στοιχείο που υποδηλώνει θέμα/σύμβολο.

W

Walk-and-Talk

Σκηνή με διάλογο εν κινήσει.

Whip Pan

Ταχύτατο pan που δημιουργεί θόλωμα κίνησης.

Wide Shot (WS)

Πλάνο που δείχνει μεγάλη περιοχή/σκηνικό.

Wrap

Το τέλος μιας ημέρας ή ολόκληρης παραγωγής.

X

Xenography

Εικαστική/κινηματογραφική απεικόνιση εξωγήινων κόσμων.

X-Rating

Προηγούμενη κατηγορία ηλικιακής σήμανσης για ενήλικο περιεχόμενο.

Y

Yellow Filter

Φιλτράρισμα εικόνας με κιτρινωπό τόνο (συχνό σε δράματα/θρίλερ).

Young Adult Adaptation

Μεταφορά βιβλίων YA σε κινηματογραφική μορφή.

Z

Zoom

Μεταβολή εστιακής απόστασης χωρίς μετακίνηση της κάμερας.

Zombie Unit

Δευτερεύον συνεργείο που γυρίζει απλές σκηνές όσο το βασικό κάνει άλλα πλάνα.

Άλλα Λεξικά

A